PAÜ Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Bahar Baltalarlı, sağlıklı yaşam süren insanların, yüzde 30-50 oranında kendilerini kanserden koruduklarını söyledi.
1-7 Nisan Kanser Haftası nedeniyle PAÜ Hastanesinde çeşitli etkinlikler düzenlenerek kanser farkındalığına dikkat çekildi. PAÜ Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Bahar Baltalarlı kanser haftasında kanserden korunmanın önemli ipuçlarını verdi:
Kanserlerin %30-50 si sağlıklı yaşam önerileri uygulanırsa önlenebilmektedir.
- Sigara bilinen 69 kanserin nedenidir ve içilmediği takdirde akciğer kanserlerinin %90’ı önlenebilir
- Fiziksel inaktivite, diyet, obezite ve kilo
Yüksek kilo ve obezite özafagus, kolorektal, meme, endometrium ve böbrek kanseri gibi birçok kanserle ilişkilidir. Düzenli fiziksel aktivite ve sağlıklı kilo ve diyet uygulaması bu riskleri azaltabilmektedir.
- Alkol kullanımı oral kavite, farenks, larenks, özafagus, karaciğer, kolorektal ve meme kanserleri için risk faktörüdür. Alınan alkol miktarı arttıkça risk de artmaktadır. Dünyada yılda 400000 ve üstünde kanser ölümü özellikle erkeklerde alkol nedeniyle gözlenmiştir.
- Enfeksiyonlar
Kansere neden olan enfeksiyonlar hepatit, human papilloma virüs (HPV) düşük ve orta gelirli ülkelerde kanser ölümlerinin %25’inden sorumludur. Hepatit B ve HPV aşılarının uygulanması karaciğer ve serviks kanserinden korunmada en etkili yöntemdir.
- Çevre kirliliği
Akciğer kanseri ölümlerine yol açabilmektedir.
- Mesleksel karsinojenler
Akciğer , mesane kanseri ve mezotelyoma mesleksel maruziyete bağlı oluşabilmektedir. Örneğin mezotelyoma yani akciğer zarı kanseri genellikle asbestozise maruz kalmış kişilerde görülmektedir.
- Radyasyon
İyonizan radyasyonun hepsi lösemi ve diğer solid tümörlere neden olabilmektedir. Risk genç yaşa ve kalınan süre ve miktara göre değişmektedir. Ultraviyolet radyasyon yani güneş ışınlarına maruziyet deri kanserinin birçok değişik tiplerine neden olabilmektedir. Bunlar BCC (bazal hücreli kanser), SCC (skuamöz hücreli kanser), malign melanoma başlıca güneşten gelen ultraviyole ışınlarıyla bağlantılıdır. Güneş koruyucu krem kullanımı ve koruyucu kıyafet kullanımı riski azaltmada önem taşımaktadır. Ayrıca uv kullanılan solaryum gibi deriyi koyulaştıran işlemlerin göz dibi melanomu ve deri kanseri açısından kanserojenik olduğu çalışmalarda gösterilmiştir.
- Mikrobiyatanın düzenlenmesi
Probiyotiklerin kullanımı ve bozulan bağırsak bakteri dengesinin düzenlenmesinin kolorektal kanserler başta olmak üzere serviks . meme kanseri gibi kanserelerin risklerini azalttığı son yıllarda yayınlanan birçok makalede gösterilmektedir.
Ailesel genetik kanser yükünün bilinmesi
Genetik kanserler olguların maksimum %10 unu oluştursa da genç yaşta yakın akrabada görülen meme kanserleri, aynı kişide birden fazla kanser tipi görülmesi ,meme ve over kanseri birlikteliği gibi durumlarda genetik danışmanlık almak önlem açısından önerilmektedir.
Kanser taramaları
40-69 yaş arası kadınlara 2 yılda bir meme kanseri taraması ve 20 yaşından sonra elle yapılan kendi meme muayenesi ve yılda bir klinikte meme muayenesi
30-65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir rahim ağzı kanseri taraması
50-70 yaş arası kadın erkeklere kolon kanseri tarama amaçlı gaytada gizli kan taraması veya yakın akrabada kolon kanseri varsa 40 yaşından sonra birkez kolonoskopi uygulaması
60 yaştan büyük erkeklerde yılda bir kez psa bakılması prostat kanseri açısından erken tanısı için gereklidir.
Kovid pandemisi nedeniyle geciken kanser taramalarının biran önce yapılması veya kovid nedeniyle hastaneye gelemeyen kanser geçirmiş kişilerin mutlaka kontrol muayenelerine gelmeleri kanserin ilerlemesini önleyecektir.
Bu yıl kovid pandemisi nedeniyle kanser taramaları ve hastane ziyaretleri azalmıştır. Bu nedenle normal tarama yaptırması gereken kişiler ve kontrol muayenelerine gelecek olan ancak pandemi nedeniyle gelememiş hastalarımıza ‘Kanser Beklemez’ diyoruz ve rutin kontrollerine çağırıyoruz.
Radyasyon Onkolojisi bahçesinde açılan resim sergisi, mini dans gösterisi ve kısa bir konserin ardından dışarda yapılan ebru çalışmaları ile çalışanlar, hastalar ve hasta yakınları biraz olsun nefes aldılar.
Başhekim Prof. Dr. Selçuk Yüksel etkinliklerin gerçekleştirilmesinde emeği geçen herkese teşekkür belgesi takdim etti ve erken teşhisin önemini bir kez daha vurguladı.
