Aşı olduğum gün ağrı kesici ilaç kullanabilir miyim?
Aşı günü ağrı kesici veya ateş düşürücü kullanılması aşının etkisini azaltmaz. Aşıya bağlı kol ağrısı, kızarıklık şişlik gibi durumlar ortaya çıkması halinde bu tür ilaçlar rahatlıkla kullanılabilir.
Aşı olduğum gün kan sulandırıcı kullanmalı mıyım?
COVID-19 aşılarından sonra kan sulandırıcı kullanmaya gerek yoktur. Ülkemizde henüz kullanımda olmayan viral vektör teknolojisi ile üretilen aşılardan sonra kan pıhtılaşmasında artış olduğuna ilişkin bildirimler olmakla birlikte bunun aşıdan kaynaklandığı kesin değildir ve kan sulandırıcı kullanmayla engellendiği gösterilememiştir.
Antibiyotik kullanırken aşı olabilir miyim?
Antibiyotik kullanırken COVID-19 aşısı olunabilir. Ancak vücutta ateşle seyreden bir infeksiyon varken aşı uygulandığında aşıya karşı yanıt azalabilir. Bu nedenle ateşli hastalık geçirmekte olan kişilerin 48 saat ateşsiz olduktan sonra, şikayetleri azalınca aşı olmaları önerilir.
Aşı olduğum gün sigara içebilir miyim?
Sigara içenlerde bazı aşılara karşı yanıtın azaldığını gösteren veriler bulunsa da aşı olunan günde sigara içilmesi aşıya karşı yanıtı ayrıca etkilemez.
Aşı olduğum gün alkol kullanabilir miyim?
Aşı olunan gün tüketilen az-orta miktarda alkol aşıya karşı yanıtı etkilemez. Aşırı alkol tüketiminin ise yanıtı azaltabileceği unutulmamalıdır. Ayrıca aşırı alkol tüketimine bağlı yan etkiler aşı yan etkileriyle karışabileceğinden aşı olduğunuz gün yüksek miktarda alkol tüketiminden kaçınmanız önerilir.
Aşı olduğum gün banyo yapabilir miyim?
Aşı olduğunuz gün duş almanızın, banyo yapmanızın hiçbir sakıncası yoktur.
Kalp pili olanlar hangi aşıyı olsunlar?
Kalp pili olan veya kalpte ritim bozukluğu olan kişiler her iki aşıyı (Sinovac® veya BioNTech®) da olabilirler.
BioNTech aşısı kalp kası iltihabı yapıyor mu?
Ülkemizden henüz böyle bir bildirim olmamıştır. Ancak ABD’den veriler BioNTech® aşısının uygulandığı 25 yaş altı grupta kalp kası iltihabı görülme sıklığının aynı yaş grubunda beklenen sıklıktan fazla olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte Amerikan Kardiyoloji Derneği bu artışın sınırlı olduğunu, hastaların iyi seyrettiğini ve doğrudan aşıya henüz bağlanamadığını belirtmektedir. Amerikan Hastalık Önleme Merkezi (CDC) bu verileri değerlendirerek 12 yaş üstüne BioNTech® aşısının yapılmasına devam etme kararı almıştır.
BioNTech® aşısı genetik yapımızı bozar mı?
İnsan hücrelerinde genler hücre çekirdeğinde bulunur ve DNA yapısında bilgilerden oluşur. BioNTech® ve benzer teknolojili aşılarda bulunan genetik şifre bileşeni (mRNA) bağışıklık sistemini uyaran proteinlerin hücrelerimizde sentezlenmesini sağlarlar. Ancak bu şifre (mRNA) hücre çekirdeğine giremez, genlerimize ulaşamaz, genlerimizi değiştiremez. 2008 yılından beri insanlarda kansere ve başka infeksiyonlara karşı aşı geliştirilmesi için denenmekte olan bu teknoloji güvenlidir.
Sinovac aşısı felç yapıyor mu?
Halk arasında felç olarak bilinen durum çeşitli bakteri ve virus infeksiyonlarından sonra görülen ve beyinle ilgili olmayıp kaslara giden sinirlerdeki hasardan kaynaklanan bir hastalıktır ve Guillain-Barre Sendromu olarak tanımlanır. Grip aşılarında da gündeme gelen bu nadir sendrom aşılanmayan topluluklarda aşılanmış topluluklara kıyasla daha sık görülmektedir. Sinovac® aşısı bu açıdan güvenlidir.
Üçüncü doz aşı kararını vermek için antikorlarıma baktırmalı mıyım?
Hayır. Mevcut antikor testleri ile belirlenen seviyelerin hangi değerden itibaren ve ne kadar süre koruyucu olduğu bilinememektedir. Ayrıca testlerden kaynaklanan nedenlerle yalancı olarak pozitif sonuç da çıkabilmektedir. Bu nedenle aşı olmak veya olmamak kararı için antikorlarınıza baktırmanıza gerek yoktur.
İki doz BioNTech® aşısı oldum. Ne zaman 3. doz aşıyı olmalıyım?
Şimdiki veriler BioNTech® aşısının oluşturduğu bağışıklık yanıtının güçlü bir şekilde 9-12 ay devam ettiğini gösterdiğinden 2 doz BioNTech® olan kişilerin 9-12 ay boyunca ek doz aşı olmalarına gerek yoktur. Bu kişilerde 3. doz aşıya ihtiyaç olup olmayacağı ve ne zaman olacağı bu konuda yapılmakta olan çalışmaların sonuçlarına ve ortaya çıkabilecek yeni varyantlara göre belli olacaktır. Sadece BioNTech® bulunan ülkelerde 2 doz uygulanmaktadır.
İki doz Sinovac® aşısı oldum. Ne zaman 3. doz aşıyı olmalıyım? Hangi aşıyı olmalıyım?
İki doz Sinovac® aşısı olan kişilerde oluşan bağışıklık yanıtının 3-6 ay içerisinde giderek azaldığı gözlenmektedir. Ayrıca Sinovac® aşısının tüm dünyada birkaç ay içinde hakim hale gelmesi beklenen Delta varyantına karşı etkisi de sınırlı gözükmektedir. Bu nedenlerle iki doz Sinovac® aşısı olanların ikinci dozdan 3-6 ay sonra 3. doz (hatırlatma veya rapel) aşıyı olması hem kendilerinin korunması hem de Delta varyantının yayılmasının önlenmesi açısından akılcı olacaktır.
Bu kişilerde 3. doz aşı Sinovac® ile uygulanabilir. Ancak Delta varyantına karşı koruyuculuğu sağlamak açısından, özellikle sağlık çalışanları, kalabalık yerlerde çalışanlar gibi virüsle karşılaşma olasılığı yüksek kişilerin, ayrıca daha güçlü bağışıklık oluşturduğu için ileri yaştaki kişiler ve bağışıklık yetmezliği olanların 3. doz aşıyı BioNTech® ile olması tercih edilmelidir.
BioNTech® aşısı ileri yaştaki kişilerde daha çok yan etki yapıyor mu?
BioNTech® aşısının yan etkileri yaş ilerledikçe azalmakta buna karşın koruyuculuğunda ise önemli bir değişiklik olmamaktadır. Sinovac® aşısının koruyuculuğu ileri yaştaki kişilerde azaldığından ileri yaş grubunda ülkemizdeki aşılardan BioNTech® aşısının uygulanması önerilir.
Kaynak: www.klimik.org.tr
