Ruhun en derin katmanlarına dokunan, zihni dinginleştiren ve kalbi ferahlatan kadim bir ritüel: Gökyüzüne bakmak!..
“Topuklu Yaylası Sandras Dağı Gökyüzü Gözlem Şenliği” ile evrenin sonsuzluğu içinde küçücük ve anlamlı hissetmek!..
**
31 Temmuz-3 Ağustos 2025 tarihlerinde Beyağaç Topuklu Yaylası’nda gerçekleşen şenlik, katılımcılara eşsiz deneyimler sunar.
Denizli Valiliği, Denizli Büyükşehir Belediyesi ve Beyağaç Belediyesi iş birliğinde yaklaşık üç binin üzerinde doğa ve bilimseveri ağırlayan Topuklu Yaylası olağanüstü güzellikte doğaya sahip bir destinasyon.
Prof. Dr. Ethem Derman hocamızın 31 Temmuz Perşembe günü “Yediden Yetmişe Yediye Gökyüzü” başlıklı açılış sunumu ile organizasyon büyük bir heyecan ile başlar.
Takımyıldızlar tanıtılır, mitolojik hikayeleri bahsedilir, gecenin ilerleyen saatlerinde teleskoplarla Ay ve gökyüzü gözlemleri yapılır, engin kainat tarafından astrofotoğrafçılara muhteşem kareler sunulur.
Yıldızlar, gezegenler, bulutsular, galaksiler, başka yaşamlar, astronomi adına birbirinden özel doyurucu bilimsel sunumlar, uzay hukuku, CERN, evrim, Mars çalışmaları, güneş gözlemleri gibi geniş yelpazede seminerler katılımcılarla buluşturulur. Her yaştan insana atölyeler düzenlenir.
Astrofotoğrafçılık atölyeleri ile güneş sisteminden tutun, derin uzay fotoğrafları üzerine teknikler ve hobilerinin taşıdığı inanılmaz derinlikler aktarılır.
Samanyolu altında çekilen nice astrofotoğraflar, gecelere bilimsel ve sanatsal bir boyut katar.
**
Gelgelelim Beyağaç Topuklu Yaylası’nın Türkiye’nin ilk karanlık gökyüzü parkı adaylığı sürecine…
‘Karanlık gökyüzü parkı’ tanımını hiç duydunuz mu?
Karanlık gökyüzü parkı; yapay ışık kirliliğinden korunmuş, olağanüstü karanlık geceleri ve yıldızları gözlemlemeye uygun ortamı koruyan; bilimsel, doğal, eğitsel, kültürel ya da kamu yararına sağlanan alanlardır.
Bununla ilgili, merkezi Tucson, Arizona (ABD) olan, Astronom-gökyüzü koruma aktivisti Dr. David Crawford ve gökbilimci-gece gökyüzü farkındalığı savunucusu Dr. Tim Hunter tarafından 1988’de kurulmuş, Uluslararası Karanlık Gökyüzü Derneği (IDA) mevcuttur.
Dernek temel amaçlarını; yapay ışık kirliliğini azaltmak, gece gökyüzünü korumak ve ekosistemler-insan sağlığı ve kültürel miras için karanlık gökyüzünü gelecek nesillere aktarmak olarak belirlemiştir.
**
Türkiye özelinde henüz sertifikalı bir “Uluslararası Karanlık Gökyüzü Parkı” yok. Ancak bu konuda çalışmalar sürüyor. Özellikle Fizik Öğretmeni Tahsin Demirciler öncülüğünde oluşturulan ekip, Denizli-Beyağaç Topuklu Yaylası için epey yol alır.
Karanlık gökyüzü parkı sertifikasyon sürecini tamamlamak için birçok şartı yerine getirmek gerekir.
Öncelikle yerin “Karanlık Gökyüzü Standardı” değerlerine (SQM ≥ 21,0 mag/arcsec²) uygun olması gerekir. Bu anlamda Topuklu Yaylası 21,6 SQM değeri ile uygundur.
Bölgenin yapay ışık kirliliği düşük olmalı, doğal gece koşulları korunmalıdır.
Işık yönlendirmesi doğru (aşağıya odaklı) ve gereksiz ışık sızması engellenmiş olmalıdır.
Enerji verimli ve düşük renk sıcaklığı (≤ 3000 K) lambalar kullanılmalıdır.
Bölgeyi yöneten kurum, gece gökyüzünü koruma taahhüdü vermelidir.
Ziyaretçilere gece gökyüzü, ışık kirliliği ve ekosistem koruma konularında bilgi verilmelidir.
SQM ve ışık kirliliği ölçümleri düzenli yapılmalıdır.
Koruma ve geliştirme faaliyetleri raporlanmalı ve IDA’ya iletilmelidir.
Turizm ve etkinlikler bölgede ekolojik dengeyi bozmayacak şekilde planlanmalıdır.
**
Tüm bu şartları birer birer yerine getiren ekip hepimizi heyecanlandırmakta, geleceğe dair büyük bir umudu şehrimiz, ülkemiz için yaşatmaktadır.
Nasipse Türkiyemizin ilk "Karanlık Gökyüzü Parkı" ünvanını alacak Beyağaç Topuklu Yaylası için güzel haberi bekliyoruz.
**
Denizli insanının, yöre insanının ve Topuklu’ya ziyarete gelen insanlarımızın bu bilinçle bölgeyi en güzel şekilde korumalı, sahip çıkmalı, gökyüzü gözlem etkinliklerine yüksek katılım göstererek desteğini her hâlükârda hissettirmelidir.
O zaman, göğe bakma zamanı.
Türkiye’nin ilk karanlık gökyüzü parkı olacak Beyağaç Topuklu Yaylası’na gözümüz gibi, gökyüzü gibi bakma zamanı…
Faruk GÜLHAN
Fen Bilimleri Öğretmeni
